مېرمن: پرون چرته وې؟
مېړه: مه ډاریږه، زه الله نه وېریږم، حرام نه کوم.
مېرمن: پوهیږم، خو زه له حلالو درباندې ډاریږم (دویم واده).🌾

اگر قرآن حاکم شود نتيجه قرار ذیل میباشد
۱. تعریف وشناخت دوست ودشمن مسلمانان همه دوست کفار همه دشمن ومسلمانان همه دوست
۲. تربيت نمودن فرزندان امت مانند سیدنا عمر وخالد وصلاح الدین ومعتصم باالله رضي الله عنهم
۳. تربيت نمودن فرزندانیکه جهاد برای اعلی کلمة الله وختم فتنه ازجهان ونجات مستضعفین را ادامه دهند
٤. تربيت نمودن نسليکه ظالم را جزا دهند ومظلوم را نوازش
۵. عزیز شدن مسلمان درسراسر جهان

اگر حاکم نبود ؟؟؟

عکس تمام موارد فوق وحتی قرآن از خود دفاع کرده نمی‌تواند

‏خلکو ته اوبه ورګول تر ټولو لوی د ثواب کار دی، ځینې تابعینو ویلي: د چا چې ګناهونه زیات یي؛ هغوی دې خلکو ته اوبه ورکوي. کله چې سپی ته اوبه ورکول د ګناهونو د بښني لامل ګرځي (لکه یوه روایت کې راغلي) نو یوه مومن مسلمان ته اوبه ورکول به حتما زیات ثواب لري. شرح البخاري لابن بطال (٥٠٣/٥)

انسانيت د معنا په لټون

د ويکټور هوګر په آند انسان د معنا په لټون دی خو زه وايم چې انسانيت د معنا په لټون دی، ځکه چې يوه مسله اجمتاعي شي بيا يې کامله اجتماع د حل په لټه کې شي.
موږ په موضوع د پوهېدنې لپاره مقدماتي بحث او بيا موضوع روښانه کوو .
په عمراني برخه کې د نظرياتو معقوليت يوازې د حال په ژبه نه سنجول کېږي بلکه د نظريې معقوليت په راتلونکې کې نتائجو ته په کتلو سره واضحه کېږي او بيا يې اړوند سهي موقف ته رسيدل شونې کیږي.
يوناني دور کې د فلسفې موضوع د انسان انفرادي او اجتماعي حيثيت او حقيقت ته د رسېدو په پار کوښښ کول وو، عيسايانو يادې فلسفې په مذهبي چوکاټ کې ځای پر ځای کړې ترڅو خپلې داعيې ته معقوليت او مقبوليت ورکړی شي، د وخت په تېريدو دا معقوليت د اندلس کتابونو او د اروپاء نوي مفکرينو راټوکېدنې پای ته ورسوو او مقبوليت ته د پادريانو ناقصو کړنو پای ټکی کېښود.
چونکه يونان کې د انسان اړوند اجمالي يعنې اجتماعي او انفرادي مشترک بحثونه عام ول خو د نشأة ثانيه په راټوکېدنه کې يوازې اجتماعي امورو ته پاملرنه وشوه ځکه چې هغه وخت د کليسا د استبداد په خلاف پاڅونونو او انقلابونو او د انقلاب نه بعد ثمراتو ساتنې ته اړتيا وه نو په دې خاطر مفکرينو د اروپايي ټولنې لپاره په ټولنيزو چارو کې د نظرياتو ستره تشه محسوسه کړه، همدا لامل وو چې د نشأة ثانيه په اوايلو کې د رياست state، عمراني معاهده social contract، فطري حقونوnatural righs، آزاديfreedom او د غورځنګونو لپاره ډول ډول اجتماعي نظرياتو علمي نړۍ ته راتګ تر سترګو کيږي، چونکه اجتماعيت او ټولنيز څرنګوالی اساسي موضوع وه نو ځکه د جان لاک، تهامس هابز، روسو، ډيډروټ او جرمي بهينتم په څير مفکرينو په عامه افکارو ژور تاثير پرېښود.
د يادو مفکرينو افکار موقتاً معقول وو خو دوئ په حقيقت کې د "ردعمل" افکار درلودل همدا لامل دی چې د يادو مفکرينو د زحمتونو په پايله کې سيکولرزم رامنځته شو چې په دې کې د تعادل پر ځای د ردعمل عنصر ورګډ وو يعنې مثال: يو پلار خپل بچي سره سخت چلند کوي خو کله چې بچی راولوئ شي د پلار لحاظ ساتنې او تعادل پر ځای ردعمل والا رويه خپله کړي نو ضرور به ظلم او ناانصافي ترې کيږي، ځکه چې شايد د پلار تعامل د يو عام او مسلسل ذهني کيفيت پايله وي خو د ردعمل ذهنيت منتقم او ژورو احساساتو باندې ولاړ ذهني کيفيت وي چې د تعادل امکان پکې ډېر لږ وي‌.
په همدي ترتيب د کليسا استبداد د خلکو لپاره جيل خو د سيکولرزم ردعمل د جيل سره د کرکې لامله مطلق د‌هرې چارديواري حتی د کور چارديواري سره کرکه وه چې پايله يې د صحرا خوښول وو، يعنې خلکو د کليسا استبداد په خلاف دومره ستر رد عمل ښکاره کړ چې د سهي مذهب خپلولو پر ځای يې مطلق د مذهب دښمني ته غاړه کېښوده، د رياست، تعلیم او اقتصاد تر څنګ يې اخلاقيات هم د مذهب نه جدا کړل او په سيکولر اساساتو يې ودرول .
د سيکولرزم د حاکميت د يوې پيړۍ تېرېدو سره د خلکو ژوند نه مذهبیت کډه وکړه او عوام يوازې د نامه تر حده عيسايان پاتې شول، د کليسا په خلاف مفکرينو يوازې بيروني ساخت تيار کړ يعنې اجتماعي نظم لپاره يې نظريات وضع کړل البته يو مهم فکټور چې د انسان زياته برخه تشکيلوي ترې غافل پاتې شول او هغه د انسان معنويت وو .
د انسان څه هدف دی ؟ د ژوند څه معنا ؟ ولې د لږ خوند لپاره زيات درد وزغمل شي؟ د ژوند تيرولو لپاره ستړيا او نتيجه کې بې سکونه ژوند څه فايده ؟ دا ټول هغه سوالات وو چې د اروپايانو په ذهنونو کې ورو ورو پيدا کيدل، ځکه چې د اروپايانو په ذهن کې د دين د غير موثريت لامله الهي اميد کډه کړې وه خو په ژوند کې يې يوازنی اميد د خوند ترلاسه کولو کې کاميابي وه، دوئ اميد او سکون هير کړ او پر ځای يې خوند Pleasure ته ترجيح ورکړه خو خوند کې درې مشکلات وي ۱)خوند د سکون په څير دايمي نشي کيدلی ۲) خوند سرمايې پورې تړلی وي ۳) دايمي يا لامحدود خوند لپاره لامحدوده او دايمي سرمايه پکار وي، چونکه دايمي خوند د عوامو له وسه بهر وو نو ځکه عوامو هم د محدود خوند لپاره ډېره ستړيا تيروله او د خوند ترلاسه کولو نه بعد به بيا بې خوندي وه، خاليګاه د ياسيت او بورډمينيټي وه، زړه تنګون وو.
دې زړه تنګون به انسان له خپله ځانه سوال کولو ته مجبوروو چې اخر تر کومه او څه فايده ؟ همدا لامل وو چې د نشأة ثانيه او جديديت نه بعد اروپايي مفکرين د انسان روحانيت ته متوجه شول، تهداب يې نېچه کېښود او د اوبرمينش super man تصور يې وړاندې کړ او د انسان معنا او هدف يې د فرد ذهن ته پرېښودل چې انسان څه د ځان لپاره تعين کوي هماغه د فرد د ژوند هدف دی، نېچه خپله ټول عمر په اضطراب او اخره کې ليونتوب کې تير کړ، ده سره د مابعد جديديت دوره پيل شوه، نېچه هم د معنا او هدف په تعين کې ناکام شوخو د ده فکر په ډېرو اروپايې مفکرينو اثر وکړ لکه هايډګر، سارتر، دريدا، هيماګوي او حتی په فوکالټ يې هم اثر ليدلی شو، تيره پيړۍ د اروپا اکثره مفکرينو د انساني ژوند په معنا او د دايمي سکون په لټه کې تيره کړه خو تراوسه ناکامه شوي ځکه چې دوئ کومې نتيجې ته نه دي رسېدلي، د اکثرو دليل يې دا وو چې انسان بايد خپله خپل ځان لپاره د ژوند معنا وټاکي خو دا دليل په سکون ترلاسه کولو کې کومه مرسته نه کوي، لکه مثال وان ګوه van gogh د خپل ژوند هدف رسامي painting ګرځولی وو، په نهه کلونو کې يې ۸۰۰ رسامي وکړې خو يو دانه ترې هم خرڅه نشوه، اګر چې هغه شوق او د ژوند معنا رسامي ټاکلې وه خو دی يې بيا هم د اضطراب نه راونه باسه او په لږ عمر کې يې ځان وژنه وکړه (د ده د مرګ نه بعد د ده يوازې يوه رسامي په ۸۲ ميليونه ډالرو خرڅه شوه ) .
که يو خوا د فلسفيانو کوښښ وو خو بل خوا ساينس کوښښ وکړ چې د انساني سکون دايمي کولو لپاره کار وکړي خو ساينس نور هم د انسان په روحانيت او ذهن منفي اثر وکړ، ځکه کې ساينس يوازې ماده اباده کړه.
ساينس انسان ته خوند ورکړ او د ډېرې زمانې خوند په لږه موده کې د راجمع کولو کوښښ يې وکړ، يعنې څنګه انسان کولی شي چې مسلسل په خوند کې پاتې شي او د ډېرو خوندونو په لږ وخت ترلاسه کول ورته ممکن شي، ياد عمل انسان مطلق د خوند اسير کړ بلکه معتاد يې کړ، په تيرو درې لسيزو کې يو ځل بيا مفکرين متوجه شول چې سائنس ماده ابادوي خو انسانيت له اندرونه ختموي، انتروپوسين په خپله د انسانيت خلاف کړنې کوي.
د يادې مسلې پېژندنه نيل پوسټمين په ټيکناپوليTechnopoly کې وکړه، همدا راز Empire of illusion ، ماډرن سيلف, the revolut against humanity, سايکوپالټيکس يا ورته کتابونه . بلکه د پريميټويزم خاص فکري مکتب جوړ شو ، يعنې ساينس د انسان اندروني اضطراب ختم نه کړ، بلکه هلته د انسان اضطراب نور هم زيات شو لکه مثال ځان وژنې زياتې شوې، خاندانونه تباه شول، رشتې ختمې شوې، يوازې وای حس کول او انفراديت زيات شو، د خوند په لټه کې اخلاقيات ختم شول، يوال نوح په آند حافظه کمزورې شوه، زړه تنګون تر اخري درجې ورسېده سره له دې چې انسان د ټولې نړۍ طنز او مزاح، ښې منظرې، معلومات حوادث په کمپيوټر کې کتلی شي خو بيا هم کومه ګټه نه کوي.
د ابن خلدون په آند مغلوب د غالب او ضعيف د قوي په پېښو(عاداتو او کړنو) کولو کې خوند ترلاسه کوي،
مسلمان ځوانان هم ورته مرض کې مبتلا او غربي تهذيب کې خوند ترلاسه کوي، تر ټولو ښه هوټل هغه يې چې انګلش او خوراک د انګرېزانو په څير وي، لباس، شکل او د خبرو انداز د‌هغوئ په څير وي، څومره چې سرمايه داره طبقه هغومره خپل تهذيب نه لرې او غربي تهذيب ته نيږدې وي ځکه چې دوئ سره د غربي تهذيب کاپي کولو مالي امکانات زيات وي .
لکه څرنګه چې اروپايان په زړه تنګون کې مبتلا وو همدا راز زموږ سرمايه داره طبقه هم ور روانه ده، د کلي او ديرې د ځوان په نسبت د ښار ځوان چې سرمايه او ټيکنالوژۍ هم لري په زړه تنګون کې ډېر مبتلا دی.
د ښار په ځوان کې توکل او اميد کم وي، رشته داري او خپلوي کې کمزوري وي، مشکلات يې زر دماغ خرابوي، اخلاق يې کمزوري وي او زر قهر ورزي، صحت او جنسيت يې کمزوری او خواهش يې زيات وي، يعنې څومره چې يوه ټولنه عصري کېږي په اصل کې له زوړ جهالته نوي جهالت ته کډه کوي، د عصريانو په ژوند کې معنا ورکېږي او رفته رفته د غرب په معنوي مرض اخته کېږي .

د انټرنټ د راتګ نه بعد اروپا کې اسلام خپرېدل شروع شول، خلکو قبول کړ او په ژوند کې يې نوی بدلون احساس کړ، د ژوند اصل معنا يې وموندله، تر ټولو تيز خپرېدونکی دين شو، خلک ترې بيرته نه راګرځي بلکه نور هم وردننه کېږي، ټيکنالوژي او سائنس په خپل ځای خو خلکو خوند (شراب کباب،فحاشي) پرېښودل او اسلام يې د دايمي سکون سمبول ومانه، خاندانونه بيرته راجوړ شول، ورورولي زياته شوه، مساجدو کې مجالس زيات شول، اسلام د خلکو لپاره يو نوې افتخاري ايډيالوژي شوه .
برعکس زموږ په ټولنو کې انفراديت رامنځته کېږي،
په غرب کې انسانيت د معنا په لټون وو خو په شرق کې معنا د خوند په غلامۍکې قصدا له پامه غورځول کیږي، چونکه خوند دروند او زيات کشش لري خو ترلاسه کولو نه بعد يې انسان جبيره د سکون ختمديو په صورت کې پوره کوي ، ټولنې ماتيږي، فحاشي زياتېږي، کليوالې دېرې بې خونده کېږي هغه د مشرانو مجالس ختميږي او موبيل يې ځای نيسي، سرګرداني زياتيږي، اخلاقيات د زوال په طرف روان دي، هغه امراض چې غربي ټولنه ورسره مخ ده اسلامي ټولنه ور روانه ده .
لنډه دا چې هلته سيکولرزم او الحاد انسان نه د ژوند معنا ورکه کړه او د انسان اضطراب کې يې ستر رول ولوبولو، د سيکولرزم غير معقوليت ورځ تربله واضحه کېږي، برعکس په اسلامي هيوادونو کې هيوادونو کې سيکولرزم د خوند مدافع په حيث قوت اخلي .

نوټ : اسلام د محدود خواهش خو د لامحدوده اطمینان او سکون طرفداری دی .

ماشومانو ته د لمانځه د تربيت مرحلې

لومړۍ مرحله:
اولادونه د خپلو والدينو د اعمالو او اقوالو تقليد کوي، کله چې مور لمونځ کوي، پلار په کور کې نفلي لمونځ کوي اولادونه يې تقليد کوي، په ظاهري بڼه د لمانځه د احکامو سره بلدتيا مومي.
دوهمه مرحله:
په لمانځه باندې د ماشومانو عادت کول، له اوه کلنۍ څخه شروع کېږي د اوه کلنۍ عمر په تعليم او تمرين د عادت کولو عمر دی.
کله چې اولادونه اوه کلنۍ ته ورسيږي هغوی ته به د نجاست څخه د پاکولو، اودس او د لمانځه د احکامو لکه: فرض، واجب، سنت، د لمانځه د اداء کولو طريقه ور زده کړي او هغوی ته به په همدې سن کې د لمانځه د اداء کولو حکم وکړي.
رسول صلی الله عليه وسلم فرمايلي: «مروا أبناءكم‌ بالصلاة‌ لسبع‌ » (مسند أحمد).
ژباړه: خپلو اولادونو ته مو په اوه کلنۍ کې په لمانځه امر وکړئ.
مګر په دې مرحله کې د لمانځه د اداء کولو په زده کړه کې دقت پکار دی، ځکه که يو ځل په ناقص لمونځ کولو عادت سي نو بيا يې اصلاح مشکله ده. بايد د لمانځه خارجي شرطونو، داخلي ارکانو او احکامو ته پوره متوجه شي او د لمونځ په اداء کولو کې ټول ارکان په ښه شان زده کړي لکه: قيام، رکوع، سجده، قعده او په ټولو ارکانو کې اطمنان خشوع او خضوع کول.
دريمه مرحله:
کله چې اولادونه لس کلنۍ ته ورسيږي هغوی به د لمانځه پوره پابندي کوي، که چېرې په لمانځه کې سستي او غفلت کوي نو اسلامي شريعت د تأديب حکم کړی دی دا ځکه چې لمونځ په دين کې زيات اهميت لري، د لمانځه ترک د دنيا او آخرت تباهي ده.
نو والدين به هغوی ته د غفلت په صورت کې بدني تأديب ورکوي په دې نيت چې اصلاح او د لمانځه اهميت ته متوجه سي، داسې وهل چې نيت یې یوازې تأديب وي ظالمانه او سخت نه وي.
رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايي «مروا أبناءكم‌ بالصلاة‌ لسبع‌ واضربوهم ‌عليها لعشر وفرقوا بينهم‌ في‌ المضاجع» (مسند احمد).
ژباړه: خپلو اولادونو ته مو په اوه کلنۍ کې په لمانځه امر وکړئ، په لس کلنې د لمانځه (نه کولو په وجه) هغوی ووهئ او د هغوی خوب ځايونه جلا کړئ).
د ماشوم سرپرست بايد د ماشوم د لمانځه او نورو مسؤليتونو د اداء کولو لازمه څارنه وکړي او په هيڅ ډول د هغه په روزنه او څارنه کې ټنبلي و نه کړي ځکه الله جل جلاله فرمايي :[وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاَةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لاَ نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىڅ (طه /۱۳۲).
ژباړه: خپلې کورنۍ ته مو په لمانځه کولو امر وکړه! او ته پخپله هم په هغه کلک اوسه، مونږ له تا نه د روزي پوښتنه نه کوو (بلکې) مونږ تا ته روزي در کوو او ښه پايله د تقوا لرونکو ده).
څلورمه مرحله:
ماشومان له ځانه سره جومات بېول:
د دين کمال د لمانځه کمال دی او د لمانځه کمال او پوره والی په جماعت سره د لمانځه اداء کول دي، ماشوم ته د جماعت د لمانځه فضيلت او ګټې بيانول.

مولوي محبوب شاه ساجد.